WNUK JÓZEFA, malarka, artystka tkactwa, pedagog
| < Poprzednie | Następne > |
JÓZEFA WNUK (2 IV 1911 Warszawa – 23 I 2000 Gdańsk) z domu Lasota, malarka, artystka tkactwa, pedagog. Córka adwokata Hermana, rodzice i brat Henryk zginęli we wrześniu 1939 podczas bombardowania Warszawy. W 1928 absolwentka gimnazjum humanistycznego w Warszawie, od 1930 uczyła się w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie, w latach 1932–1937 studiowała w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych (ASP) u Mieczysława Kotarbińskiego i Leonarda Pękalskiego. W okresie 1938–1944 z mężem Marianem Wnukiem (ślub 8 I 1938) mieszkała we Lwowie, należała do Lwowskiego Związku Artystów, od 1941 – do Związku Artystów Zachodniej Ukrainy. W latach 1942–1944 działała w ruchu oporu, współpracowała z lwowskim oddziałem Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj („Żegota”), zagrożona aresztowaniem wyjechała do Warszawy. Łączniczka i przewodniczka (pseudonim „Magda”, „Malarka”) w kanałach podczas powstania warszawskiego (Wola–Stare Miasto–Śródmieście Północ–Górny Czerniaków), pod koniec walk przepłynęła wpław Wisłę (nie przyjęła Krzyża Walecznych przyznanego w latach 80. XX wieku przez rząd emigracyjny). Następnie w Lublinie, od listopada 1944 do czerwca 1945 pracowała w Domu Pracy Twórczej w Łańcuchowie pod Lublinem.
Od lata 1945 wraz z mężem w Gdańsku; współzałożycielka Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie ( Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku). Prowadziła pracownię kompozycji płaskiej i przestrzennej, od 1947 z Jackiem Żuławskim specjalizacyjną pracownię malarstwa architektonicznego i tkaniny dekoracyjnej, od 1949 samodzielną pracownię tkaniny dekoracyjnej (na Wydziale Architektury, od 1952 na Wydziale Malarstwa) i równolegle Zakład Artystyczno-Naukowy Tkaniny Dekoracyjnej. Od 1965 kierowała Katedrą Malarstwa Architektonicznego, w latach 1968–1971 Katedrą Tkaniny Dekoracyjnej na Wydziale Malarstwa. Od 1971 jej pracownia tkaniny artystycznej wchodziła w skład Katedry Projektowania Malarstwa i Rzeźby, a następnie Katedry Specjalizacji Dodatkowych (na Wydziale Malarstwa i Rzeźby), którą kierowała w okresie 1976–1981.
Początkowo bliska w malarstwie sztalugowym ogólnym założeniom koloryzmu, malowała martwe natury, wnętrza, pejzaże. W okresie socrealizmu współtworzyła tzw. szkołę sopocką. W latach 1953–1954 brała udział w renowacji Królewskiej Drogi w Gdańsku (zwornik z jego podobizną, wykonany przez rzeźbiarza Tadeusza Godziszewskiego, widnieje wśród wizerunków innych zasłużonych dla odbudowy Gdańska osób na arkadzie podcieni kamienicy przy Długim Targu 25, róg z ul. Pończoszników). Wykonała m.in. dekoracje fasad przy ul. Długiej 11, 14, 15 i 16 (1953), fresk na kamienicy przy Długim Targu 46 (róg z ul. Kramarską, 1954), na którym umieścił swój profilowany portret (później przemalowany). W latach 1970–1971 wykonała plafon w sieni Ratusza Głównego Miasta; realizowała tkaniny między innymi do zabytkowych wnętrz zamków w Gołuchowie (1961) i Książu Wielkim (1974), dla statku „Dar Pomorza” (1976–1979). W latach 50. i 60. XX wieku projektowała lub współprojektowała scenografie i kostiumy dla Państwowej Opery Bałtyckiej. W 2. połowie lat 50. XX wieku w jej malarstwie sztalugowym pojawiły się elementy abstrakcji, pejzaż egzotyczny pod wpływem podróży do Wietnamu w roku 1956, pejzaż Północy po podróży do Norwegii w 1964. Obrazy, często malowane techniką tempery woskowej na płótnie, tworzą cykle tematyczne. Od końca lat 80. XX wieku malowała serię obrazów inspirowanych podróżą po Oceanie Spokojnym, którą odbyła jako matka chrzestna statku MS „Artur Grottger” (1988).
Została odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1953), Krzyż Kawalerskim (1956) i Krzyżem Komandorskim (1978) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), Medalem Księcia Mściwoja II (1997). Laureatka Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (1994).
