ZABOROWSKI HENRYK, założyciel komisariatu MO w Gdańsku–Śródmieściu
| < Poprzednie | Następne > |
HENRYK ZABOROWSKI (2 X 1921 Poznań – 27 XII 1997 Ostrów Wielkopolski), założyciel komisariatu Milicji Obywatelskiej (MO) w Gdańsku–Śródmieściu. Syn robotnika Władysława i Seweryny z domu Cieplińskiej. Od stycznia 1940 był kierownikiem robót wodno-melioracyjnych w niemieckiej firmie inż. Messesek w Chodzieży, od 1942 do lipca 1944 kierownikiem robót pomiarowych w firmie Siemens w Warszawie.
Od 12 lutego do 22 marca 1945 służył w I Komisariacie MO przy ul. Ratajczaka 9 w Poznaniu. W tym czasie (22 lutego) brał udział w walkach o poznańską Cytadelę. 24 III 1945 został skierowany do Grupy Operacyjnej MO (zob. grupy operacyjne w Gdańsku w 1945), mającej za zadanie organizację milicji w Gdańsku. Po trzech dniach grupa samochodami dotarła do Gdańska–Oruni, gdzie z powodu toczących się walk została zatrzymana przez rosyjskie władze wojskowe. Około 1 kwietnia, wraz z przydzielonymi mu 20 milicjantami, został przewieziony do centrum miasta, gdzie zajął gmach byłego Raiffeisenbanku przy Krebsmarkt 7/8 (wkrótce ul. Bojowców, obecnie Targ Rakowy), tworząc tam III Komisariat MO Gdańsk–Śródmieście i zostając jego kierownikiem. 7 kwietnia został zatwierdzony na tym stanowisku przez komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku. W połowie kwietnia budynek zajęła Komenda MO miasta Gdańska, a Komisariat III został przeniesiony do kamienicy przy Rennerstiftgasse 3 (wkrótce ul. Gdyńskich Kosynierów).
W ramach działań milicyjnych wraz z podwładnymi i milicjantami z Kompanii Operacyjnej Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku (między innymi z Wacławem Bernardem) neutralizował pozostałych w mieście żołnierzy Wehrmachtu oraz likwidował działające grupy dywersyjne. Po latach podawał, że jako kierownik MO w Gdańsku–Śródmieście zorganizował około 12 000 Niemców do porządkowania ulic miasta. Pogrzebano wówczas wedle niego około 6000 zabitych oraz około 10 000 sztuk padliny końskiej i bydła. Z związku z ciągle wybuchającymi pożarami zorganizował straż pożarną. Pod opieką załogi III Komisariatu znajdowały się między innymi Akademia Lekarska, Politechnika Gdańska (PG), budynki przy ul. Klinicznej, wyspa Ostrów, elektrownia na Ołowiance, Wyspa Spichrzów ( Spichlerze) i teren aż po Orunię. Dzięki jego działaniom i podległych mu 300 uzbrojonych osób uratowano od spalenia późniejszą siedzibę Urzędu Wojewódzkiego, budynek Biblioteki Gdańskiej PAN i wiele innych obiektów.
Po decyzji komendanta wojewódzkiego MO, kapitana Mieczysława Konwizora, o likwidacji Komisariatu III MO, 17 IX 1945 wystąpił z jej szeregów, wystawiając każdemu ze swoich podkomendnych zaświadczenie pracy (część z nich zatrudniła się w Straży Terenowej przy Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Portowych). 15 X 1945 podjął studia na Wydziale Inżynierii Lądowo-Wodnej PG. Od listopada 1945 był kierownikiem jednego z działów Zjednoczonych Przedsiębiorstw Portowych Gdańsk, od 1 X 1946 do 30 IV 1947 naczelnikiem jednego z wydziałów Departamentu Rybołówstwa Morskiego w Sopocie. Następnie pracował jako mierniczy na terenie województwa gdańskiego. Od 1 X 1949 był kierownikiem robót konstrukcji stalowych w Zarządzie Budownictwa Miejskiego Gdańsk, od 1 VI 1952 do 30 III 1953 inspektorem nadzoru budowlanego Miejskiego Zarządu Budownictwa Przemysłowego (MZBP) Gdańsk, następnie kierownikiem technicznym Spółdzielni Budowlanej Gdańsk. W 1955 ukończył studia inżynierskie na Wydziale Budownictwa Wodnego PG i wrócił do Poznania. Od 1 IV 1956 do 31 V 1957 był kierownikiem robót w CPN „Inco” Sopot–Poznań, od 16 VIII 1957 kierownikiem Oddziału Przedsiębiorstwa Remontowo-Przemysłowego, Drzewnego i Papierniczego w Sopocie (Oddział w Poznaniu). Po reorganizacji 31 XII 1957 był zatrudniony do 31 VI 1959 jako dyrektor Przedsiębiorstwa Remontowo-Budowlanego w Poznaniu.
W okresie 15 XI 1959 do 31 I 1960 pracował jako starszy asystent Katedry Miernictwa WSR Poznań. Następnie (25 III 1960 – 31 III 1963) był starszym asystentem geodety (później projektanta) w Biurze Projektów Wodno-Melioracyjnych w Poznaniu. Wstąpił też do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od kwietnia 1963 pracował jako główny inżynier (zastępca dyrektora) Rejonowego Kierownictwa Robót Wodno-Melioracyjnych Konin. 1 V 1964 został przeniesiony na kierownika Robót Wodno-Melioracyjnych w Ostrowie Wielkopolskim, w którym to mieście zamieszkał.
30 IV 1964 znalazł się pod obserwacją Służby Bezpieczeństwa, Grupa V Wydziału V Departamentu II MSW założyła na niego sprawę operacyjnego sprawdzenia o kryptonimie „Poszukujący” (nr rejestracyjny 7035) „po zagadnieniu wywiadu izraelskiego”. Powodem tych działań było doniesienie Tajnego Współpracownika SB „Iskra”, że w 1963 poprosił go o pomoc w nawiązaniu kontaktu z pewną osobą. Według SB „usiłował nawiązać kontakt korespondencyjny z kadrowym pracownikiem wywiadu izraelskiego na terenie Austrii i Izraela Konwizorem Mieczysławem”, znanym mu z okresu pracy w gdańskiej milicji. Rozpracowanie trwało bardzo krótko, bo jedyną szansę na dotarcie przez niego do Konwizora stanowił TW „Iskra”.
Nie udało się ustalić dalszych jego losów, wiadomo, że należał do ZBOWiD i był żonaty.
