KRZYŻOWNIKI

'''KRZYŻOWNIKI''' (Schidlitzer Mühle, Tempelburg), ob. w dzielnicy Siedlce, w sąsiedztwie q Emaus, od zach. sąsiaduje z ob. skrzyżowaniem ul. Nowolipie, Łostowicka i Kartuska (m.in. w miejscu, gdzie od tej ostatniej do 2010 odchodziła zach. część ul. Struga, nazwana tak od dawnego koryta q Potoku Siedleckiego). Początkowy młyn w Siedlcach, wzmiankowany od 1400. Z nadania Krzyżaków własność gd. patrycjuszowskiej rodziny q Bocków. Od 1520 w posiadaniu ławnika (1504) i rajcy (1507) oraz sędziego (1525) gd. Dietharda Brandesa (ok. 1470 Lubeka – 2 X 1528 Gd.) i jego potomków: syna, burmistrza gd. 1548–77 q Johanna Brandesa; wnuka, burmistrza Gd. 1592–1611 q Gerharda Brandesa, nast. syna tego ostatniego, ławnika gd. (1615) Johanna (7 XI 1580 Gd. – 21 XI 1648 Gd), wnuka Johanna (20 IX 1620 Gd. – 10 II 1672 Gd.) i prawnuka, ławnika (1700) Johanna Gerharda (2 V 1664 Gd. – 8 VIII 1709 Gd.), właścicieli m.in. także q Świbna i q Przegaliny. Po Brandesach dzierżawiła K. rodzina Schwartzwaldów, w 1. poł. XIX w. rodzina Rotzoll. W 1536 władze Gd. podjęły decyzję o doprowadzeniu do miasta wody pitnej z q jeziora Jasień, spływającej Potokiem Siedleckim, a od stawu znajdującego się w K. młyna (zniszczonego w okresie wojen napoleońskich) podziemnym drewnianym rurociągiem (wzdłuż ob. ul. Kartuskiej, Nowych Ogrodów do zlokalizowanego na ob. Targu Siennym q Kunsztu Wodnego). W wybudowanym tu dworze 1623 gościł król pol. Zygmunt III Waza (zachowane ob. fragmenty dworskiego kompleksu pochodzą z poł. XVII w.), od 1763 miejsce zebrań loży Pod Trzema Pionami (q wolnomularstwo). Obszar włączony w granice adm. Gd. od 15 VIII 1933. Od 1883 w dawnym kompleksie dworskim (ob. ul. Kartuska 245) działał Prowinzional Erziehungsanstalt Tempelburg (q Państwowy Zakład Wychowawczy), od ok. 1935 rejonowa szkoła powszechna (Bezirksschule Danzig-Tempelburg), 1945 szkoła podstawowa, 1948 w części obiektu rozpoczęło działalność q VIII LO. Po przeniesieniu VIII LO w 1971 do obiektu przy ul. Kartuskiej 128, od 1972 koszary ZOMO, ob. siedziba policji i do 2004 (ul. Kartuska 245b) Zespół Szkół Poligraficznych i Ogólnokształcących (wcześniej Liceum Księgarskie i XVII LO), ob. prywatna szkoła i schronisko młodzieżowe. Nazwa Tempelburg kojarzona była już w czasach nowożytnych z rzekomą (nieprawdopodobną) obecnością templariuszy w tym miejscu, obecna nazwa, przyjęta 1949, też nawiązuje do „krzyżowców”. {{author:red.}}[[Category: Encyklopedia]]