NEANDER GOTTFRIED, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała
| < Poprzednie | Następne > |
GOTTFRIED NEANDER (NEUMANN) (chrzest 13 II 1675 Gdańsk – 2 IV 1730), kaznodzieja kościoła Bożego Ciała. Ochrzczony w tymże kościele, wnuk Johanna przybyłego z Nowego Stawu (Newteich in Preußen), który 27 X 1640 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska. Jeden z pięciorga dzieci Constantina, w lutym 1656 ucznia gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, kupca i farbiarza jedwabiu przy Bramie Wyżynnej od 11 VII 1679 mającego potwierdzone obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego drugiej żony, poślubionej 1674 w kościele Bożego Ciała wdowy po Arndzie van de Damm (1620–1674), Marii Elisabeth, córki Johanna von der Pepiliera. Brat m.in. kaznodziei Benjamina Neumanna.
W kwietniu 1686 zapisany został do piątej (początkującej) klasy w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Po studiach teologicznych od 1705 kaznodzieja w Domu Dobroczynności (Spendhaus), od 11 IX 1709 pastor w Gischkau (Juszkowo), od 1710 pastor kościoła św. Jerzego na Oruni, od 1713 do śmierci kaznodzieja w kościele Bożego Ciała.
Był trzykrotnie żonaty. Po raz pierwszy w 1709 z Susanną Concordią, córką Reinholda Schumachera, po raz drugi w lutym 1713 w kościele św. Trójcy z wdową Concordią Richenau, córką złotnika Nathanaela Schlaubitza, po raz trzeci w 1727 Anną Constantią, córką Andreasa Güntera (pochowany 14 IV 1723 w wieku 48 lat w kościele NMP w grobie nr 252), która jako wdowa 27 VIII 1733 poślubiła tamże Johanna Andreasa Habela (1688–1741), od 1731 pastora w Gottswalde (Koszwały). Ojciec sześciorga dzieci ochrzczonych w kościele Bożego Ciała: 1/Susanne Concordii (pochowana 31 XII 1794 w wieku 81 lat w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w grobie nr 163), dwukrotnie zamężnej: od 12 VI 1731 żona Thomasa Völckera (13 I 1680 Gdańsk – 3 IV 1747 Güttland (Koźliny na Żuławach Gdańskich)), w latach 1710–1730 pastora w Juszkowie, od 1738 pastora w Koźlinach, po raz drugi wyszła za wdowca Michaela Trosi(e)na (27 I 1705 Gdańsk – 27 XII 1785 Koźliny), od 1747 pastora tamże; 2/ Constantina Reinholda, który 22 IV 1720 zapisany został do piątej (początkującej) klasy Gimnazjum Akademickiego, 9 X 1749 wystarał się o potwierdzenie gdańskiego kupieckiego obywatelstwa (jako Bürger-Kind), prowizora Apteki Królewskiej (zob. apteki, tabela), w 1760 chorążego, w 1768 porucznika 7. chorągwi Kwartału Kogi, w 1775 kapitana 8. chorągwi, żonatego z Susanne, z którą miał troje dzieci ochrzczonych w kościele NMP; 3/ Gottfrieda (chrzest 15 VIII 1715), zapisanego 17 VI 1726 (jak brat) do początkującej klasy Gimnazjum Akademickiego; 4/ Anny Reginy (chrzest 23 VIII 1717); 5/ Concordii (chrzest 4 IX 1720) i 6/ Carla Andreasa (chrzest 21 X 1728).
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 196; t. 6, s. 360; t. VII, s. 504, t. VIII, s. 286.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 184, 250, 303, 310.
Muhl John, Kirchen auf der Danziger Höhe, „Mitteilungen des Westpreußischen Geschichtsvereins”, 1936, z. 3, s. 75.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, s. 20, 34, 51, 63, 64, 66.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 70, 83, 87, 96.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 124, 364, 450, 455; 2, 335; 3, 385; 4, 249, 500.
