ROSENBERG MARTIN, dziedzic Małego Kacka, właściciel sztambucha
| < Poprzednie | Następne > |
MARTIN ROSENBERG (2 IV 1572 Gdańsk – pochowany 12 XI 1613 Gdańsk), dziedzic Małego Kacka (współcześnie część miasta Gdyni), właściciel sztambucha. Syn Michaela (24 IX 1537 Gdańsk – 21 IX 1610 Gdańsk), przedstawiciel Kwartału Kogi w Trzecim Ordynku, od 1585 ławnika, od 1587 conseniora, od 1589 seniora, od 1593 rajcy, w 1595 sędziego, oraz jego pierwszej żony, poślubionej w 1568 Elisabeth (zm. 17 XII 1575), córki Martina Soldaua. Bratanek burmistrza Georga Rosenberga, po bezdzietnej śmierci którego jego ojciec dziedziczył m.in. Mały Kack. Brat rodzony Georga (20 XII 1569 – 21 V 1642), po studiach w Sienie (1591), ławnika (od 1611), rajcy (od1613) i burgrabiego (w 1620) i Michaela (26 V 1571 – 6 X 1601), brat przyrodni (po trzeciej żonie ojca, Annie, córce Walthera von Holten) Barbary (chrzest 11 V 1580 – 26 II 1627), od 1 V 1600 żony ławnika Georga Schultza (zm. 1608) i Walthera (11 II 1584 – 10 I 1640), ławnika (od 1613), rajcy (od 1624) i sędziego (w 1626).
W grudniu 1587 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Od listopada 1592 studiował w Wittenberdze, od stycznia 1595 w Altdorfie (zapisał się z grupą młodych szlachciców z Rzeczpospolitej (Suchodolscy, Czaplicki, też z Rusi i Litwy, w marcu dołączył do niego Stephan Köhne-Jaski). W 1597 kilka miesięcy spędził na uniwersytecie w Strasburgu (w maju wpisał się do sztambucha gdańszczanina Johanna Rosteuschera). Od września tego roku podróżował po Włoszech, w marcu 1598 był na uniwersytecie w Padwie, studiował prawo, w lipcu został prokuratorem studiującej tu nacji niemieckiej, z późniejszy burmistrzem Eggertem von Kempen i Andreasem Köhne-Jaski (bratem stryjecznym wspomnianego Stephana) w październiku był w Bolonii, razem z nimi zwiedził Rzym, był także w Neapolu. Od grudniu 1598 do stycznia 1599 studiował w Sienie, od lutego do czerwca 1599 był we Florencji, w lecie wrócił do Sieny, w końcu października był w Marsylii, w listopadzie w Lyonie, od lutego 1600 w Paryżu, w marcu w Antwerpii, od maja do czerwca w Londynie, w lipcu odwiedził Lejdę. W miastach tych bywał krótko, nie zapisując się na uniwersyteckie zajęcia. Zapewne w 1600 wrócił do Gdańska, ale jeszcze w 1602, od marca do maja, przebywał w Wilnie.
Zachował się prowadzony przez niego sztambuch, do którego wpisy różnych osób (także gdańszczan) stanowią ważne źródło do poznania dziejów uczniowskich peregrynacji. Po powrocie przejął od ojca posiadłość w Małym Kacku: 12-łanowy folwark, młyn, trzy hamernie; pędził żywot ziemiański.
2 X 1603 ożenił się Elisabeth (zm. 1 XI 1648, w wieku 51 lat), córką burmistrza toruńskiego Franza Eskena (154–1601), która jako wdowa 19 II 1617 została żoną Andreasa Steffena. Ojciec Anny (25 VII 1604 – 19 IV 1678, bezdzietnie), od 20 III 1634 żony Nathanaela Lossa, Catheriny (13 V 1607 – 23 III 1666), od 3 I 1655 żony Carla Schachmana (1600–1663), gdańszczanina i m.in. właściciela posiadłości w Bolszewie koło Wejherowa, Elisabethy (20 IX 1609 – 8 X 1612), oraz młodo zmarłego, jedynego syna Ernsta (29 XII 1611 – 8 I 1614). Po jego śmierci Mały Kack przeszedł na własność brata, burgrabiego Georga, następnie dziedziczyli posiadłość jego synowie Michael (1606–1663) i Albert (1612–1660).
Bibliografia:
Die Matrikel der Universität Altdorf, hrsg. Elias von Steinmeyer, Würzburg 1912, 53.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 51.
Chachaj Marian, Związki kulturalne Sieny i Polski do końca XVIII wieku. Staropolscy studenci i podróżnicy w Sienie, Sieneńczycy i ich dzieła w Polsce, Lublin 1998, s. 58.
Rembalski Tomasz, Gdynia i jej dzielnice przed powstaniem miasta (XIII – XX wiek), Gdynia 2011, s. .
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 157, 397.
