SZAŁAŚNA KRYSTYNA, etnografka
| < Poprzednie | Następne > |
KRYSTYNA SZAŁAŚNA (6 III 1939 Brzeszcze – 15 VI 2021 Brzeszcze), etnografka. Córka Teofila i Heleny z domu Kotula, pracowników kopalni w Brzeszczach. W latach 1957–1962 studiowała na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracę magisterską napisała pod kierunkiem prof. Józefa Burszty. Od 1962 do 1973 pracowała na stanowisku asystentki, od 1973 do 1978 była kierownikiem Działu Etnografii Muzeum Pomorskiego w Gdańsku ( Muzeum Narodowe). Wspólnie z poprzednim kierownikiem Działu Etnografii, Longinem Malickim, tworzyła zrąb kolekcji etnograficznej tego muzeum. Prowadziła badania terenowe, dokumentując artefakty związane z pomorską kulturą ludową. Zorganizowała ponad 20 wystaw poświęconych głównie zagadnieniom związanym z twórczością ludową, obrzędowością i rybołówstwem Pomorza Gdańskiego. Była między innymi w 1965 współtwórczynią pierwszej wystawy etnograficznej „Sztuka ludowa Pomorza Gdańskiego XVIII-XIX wieku”, otwartej w odbudowanym Pałacu Opatów w Gdańsku- Oliwie, ówczesnej siedzibie Działu Etnografii. Przygotowała wystawę „Współczesna sztuka ludowa województwa gdańskiego” prezentowaną z okazji Dni Gdańska w Warnie w Bułgarii (1974).
Od 1978 do 1993 zatrudniona była na stanowisku specjalisty do spraw twórczości ludowej w Wojewódzkim Ośrodku Kultury (WOK) w Gdańsku, sprawując opiekę nad twórcami ludowymi Pomorza Gdańskiego. Współtworzyła z Edmundem Zielińskim Oddział Gdański Stowarzyszenia Twórców Ludowych (zjazd założycielski w WOK w grudniu 1978), w efekcie czego utworzono w WOK Galerię Sztuki Ludowej, od 1982 prezentującą przygotowane przez nią wystawy: haftu Elżbiety Ebel (1983), malarstwa Bogdana Lesińskiego (1983) rzeźby Stanisława Rekowskiego (1984), twórczości rodziny Hinców z Wdzydz (1984), rzeźby Antoniego Bartona z Przechlewa (1985), haftu Anny Konkel z Wejherowa (1986), haftu Marii Wespy z Tczewa (1986), rzeźby Edmunda Zielińskiego (1988), rzeźby Henryka Hewelta (1988), haftu Klubu Tamborek (1988), rzeźby Piotra Saksona (1988), twórczości Zygmunta Bukowskiego (1990), twórczości Józefa Chełmowskiego z Brus (1991). Od 1979 była organizatorką konkursu „Hafty ludowe Pomorza Gdańskiego”, od 1985 współorganizatorką cyklicznego konkursu „Współczesna sztuka ludowa Kaszub” (obejmującego województwa gdańskie, słupskie i bydgoskie).
Była członkinią redakcji i w latach 1984–1989 autorką artykułów popularyzujących sztukę ludową i sylwetki twórców w wydawanym przez WOK biuletynie metodycznym „Ziemia Gdańska”. Publikowała także w „Gdańskich Studiach Muzealnych”, „Literach”, „Pomeranii”, w katalogach wystaw („Współczesna sztuka ludowa Kaszub”, Bydgoszcz 1987, „Kaszuby. Przewodnik wystawy”, Płock 1998).
Od 1993 do emerytury w 2004 pracowała na stanowisku starszego kustosza w Oddziale Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku. Stworzyła kolejne edycje wystawy: „Współczesna sztuka ludowa Kaszub” (1995, 1998, 2003), „Za kolędę dziękujemy. Wystawa kolędników i szopek kaszubskich” (1999/2000), „Lalki polskie, lalki świata” (prezentacja kolekcji Cepelii, 2002). Wygłaszała wykłady i prelekcje o sztuce ludowej i obrzędowości regionu dla słuchaczy podyplomowego Studium Nauczania Języka Kaszubskiego w Gdańsku, spotkaniach regionalistów w Starbieninie, I Forum Twórczości Ludowej w Somoninie.
Od 1964 członkini Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, od 1973 sekretarz, w 1990-1994 przewodnicząca Komisji Rewizyjnej, w 1995-1999 prezes Oddziału. Odznaczona Brązowym (1979) i Złotym (1988) Krzyżem Zasługi, Medalem Stolema (1987), Złotą Odznaką za Opiekę nad Zabytkami (1978), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1979); Zasłużony Działacz Kultury (1979). Stowarzyszenie Twórców Ludowych Oddziału Gdańskiego uhonorowało ją Medalem im. Gulgowskich (1982) i Medalem Za Zasługi dla Twórczości Ludowej (2003).
