LOGES MARIAN des, dyrektor Biblioteki Głównej Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
MARIAN FRANCISZEK ANTONI des LOGES (12 IX 1898 Lwów – 3 VI 1957 Gdańsk), historyk literatury polskiej, historyk sztuki, dyrektor Biblioteki Głównej Politechniki Gdańskiej, twórca i teoretyk nowoczesnego bibliotekarstwa. Syn urzędnika ksiąg gruntowych w Dobromilu Sylwestra (zm. 1939) i nauczycielki muzyki Marii z domu Lang (zm. 1946). W 1916 absolwent Gimnazjum Klasycznego w Samborze. Studiował historię sztuki i filozofię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, w 1925 uzyskał dyplom doktora filozofii Wydziału Filozoficznego w zakresie historii języka polskiego, w 1930 dyplom magistra filozofii w zakresie filologii polskiej.
W latach 1920–1940 i 1941–1945 pracował w Bibliotece Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie zorganizował dział katalogów rzeczowych. Od 1941 był tam zatrudniony na stanowisku bibliografa oraz głównego bibliotekarza. Jednocześnie w latach 1925–1930 pracował w Bibliotece Poturzyckiej Ordynacji Dzieduszyckich we Lwowie, a od 1 VII 1930 do 10 IX 1932 w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie był kierownikiem Działu Nowej Książki i wicedyrektorem (1930–1932). W latach 1932–1939 pracował jako nauczyciel w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Adama Mickiewicza we Lwowie. W 1933 uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich. Od 1 IV 1940 do 22 VI 1941 pracował w bibliotekach szkół średnich we Lwowie (nr 32 i 33). Był też nauczycielem języka polskiego w tajnym nauczaniu.
Od 23 do 31 VII 1945 pracował w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Od 2 VIII 1945 do 30 V 1950 był wicedyrektorem Biblioteki Miejskiej w Gdańsku, a podczas bezpłatnego urlopu, od 1 XII 1945 do 31 VII 1948, kustoszem Biblioteki Narodowej w Warszawie. W latach 1946–1952 wykładał historię sztuki na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej (PG), 1949–1952 w gdańskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej, 1950–1951 w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie. Od 1 VI 1950 do 3 VI 1957 był dyrektorem Biblioteki Głównej PG. Skupił się na odtworzeniu, rozbudowie i opracowaniu zbiorów biblioteki; był też projektantem części jej pomieszczeń. Organizował kursy biblioteczne I stopnia (wiodące wśród polskich bibliotek technicznych). W Radiu Gdańsk, w którym wygłaszał odczyty i pogadanki, był kierownikiem Wydziału Programowego w Dziale Literackim (1946–1947). Po 1953 przygotowywał pracę habilitacyjną na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Autor publikacji na temat bibliotekoznawstwa, estetyki, informatorów bibliotecznych, katalogów wystaw, teorii literatury, marynistyki, stylistyki poezji polskiej, m.in. Biblioteki naukowe Gdańska, Gdyni i Sopotu („Jantar” 1946, nr 4). Redaktor monografii Politechnika Gdańska 1945–1955. Księga pamiątkowa (1958). W 1946 na łamach „Dziennika Bałtyckiego” postulował utworzenie w Gdańsku uczelni humanistycznej, uniwersytetu, w pierwszym okresie tworząc jego zalążek w postaci Wydziału Humanistycznego przy PG.
Członek organizacji naukowych, społecznych i zawodowych. W latach 1937–1939 był przewodniczącym Koła Polonistów Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie, od 1935 członkiem Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, a w latach 1946–1952 organizatorem i prezesem oddziału gdańskiego. Od 1925 działał w Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, a w 1945 był założycielem i pierwszym prezesem koła gdańskiego (1945–1949). W okresie 1945–1955 należał do Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku, od 1956 do Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (GTN; członek Zarządu Wydziału I) i Toruńskiego Towarzystwa Naukowego. W latach 1947–1950 był członkiem Wojewódzkiej Rady Sztuki i Kultury Artystycznej w Gdańsku, Związku Literatów Polskich, od 1950 Związku Nauczycielstwa Polskiego. Od 1946 należał do Stowarzyszenia Historyków Sztuki (oddział w Toruniu), w 1955 znalazł się wśród założycieli oddziału gdańskiego. Członek Komisji do spraw Bibliotek Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Pełnił funkcję redaktora 13. tomu „Rocznika Gdańskiego” (1954).
Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955).
Był trzykrotnie żonaty: ze Stefanią Płońską (1923), Janiną Blader (1939) i od 1950 bezdzietnie z Janiną z domu Rappe (8 III 1911 Przemyśl – 13 I 1998 Gdańsk), córką Emila Gustawa i Julii z domu Opolskiej, magister filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w zakresie historii (1934), bibliotekarką na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a od 1945 w Bibliotece Miejskiej w Gdańsku, w latach 1959–1969 wicedyrektorką Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, członkinią GTN oraz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (w 1972 otrzymała Honorową Odznakę SBP). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Nowak Zenon, Marian Des Loges, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, Gdańsk 1992, s. 32.
Jankowska Lubomira, Wspomnienie o dr Marianie Des Loges, „Z Historii Politechniki Gdańskiej”, nr 2, 1994, s. 13–14.
Nowak Zenon, Marian Des Loges, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, Gdańsk 1992, s. 32.
