ROGGE JOHANN, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN ROGGE (Roggius; 5 V 1578 Gdańsk – 27 XII 1644 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Syn Michaela Rogge (18 II 1527 – 2 VII 1602 Gdańsk), ławnika (od 1575), rajcy Głównego Miasta Gdańska (od 1581) i burgrabiego królewskiego w Gdańsku (w 1596), zmarłego podczas epidemii dżumy. Matką była druga żona Michaela, Catharina (1543-1584), córka burmistrza Johanna Brandesa, po którym odziedziczył imię (do tego momentu w rodzinie Rogge nieużywane). Jego stryj oraz kuzyn, obaj noszący imię Georg (Rogge), byli od 1592 wspólnie z jego ojcem Michaelem współposiadaczami Domu Angielskiego. Spokrewniona m.in. z przywódcami obozu kalwińskiego w Gdańsku, Brandesami, rodzina Rogge – mimo wielu pochówków w luterańskim kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) – związana była religijnym wychowaniem i edukacją z wyznaniem ewangelicko-reformowanym.
Był najmłodszym spośród dziesięciorga rodzeństwa, w dodatku jedynym spośród braci, który osiągnął wiek dojrzały. Sześć jego rodzonych sióstr – w stosunkowo zaawansowanym wieku – wyszło za mąż za bogatych mieszczan gdańskich z rodzin o patrycjuszowskich aspiracjach, nie należących jednak do gremiów władzy. Należy uznać ten fakt za sygnał słabnącego znaczenia rodziny Rogge, jeszcze w początku XVI wieku uważanej za jedną z ważniejszych w mieście. Elisabeth (1563–1605, pochowana w kościele NMP) poślubiła w 1595 wdowca, Richarda von Holten. Catharina (1566–1613) w 1586 została żoną wdowca Michaela Hildebrandta. Maria (1567–1599) tuż przed śmiercią poślubiła wdowca Josta Sieverta. Dorothea (1569 lub 1579–1633) wyszła w 1603 za Georga Wegenera (zm. 1624). Brigitte (1572–1641, pochowana w kościele NMP), w 1601 poślubiła Johanna Schumackera. Jedynie najmłodsza z sióstr, Hedwig (1575–1620) wyszła 1 III 1607 za mąż za owdowiałego wówczas rajcę gdańskiego Gabriela Schumanna (1559–1631) (dziadka burmistrza Gabriela III Schumanna).
Od 1612 był ławnikiem, od 1617 był rajcą, w 1620 sędzią. Burmistrzem został stosunkowo późno, dopiero w 1636. Wedle goszczącego w Gdańsku francuskiego dyplomaty Charlesa Ogiera wytykano mu wówczas brak wykształcenia, zwłaszcza znajomości łaciny i innych języków obcych. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1637 i 1642, drugiego w 1636 i 1641, trzeciego w 1639, 1640 i 1644, czwartego w 1638 i 1643. W 1632, jeszcze jako rajca, był burgrabią królewskim w Gdańsku. Jego wybór na burmistrza w 1636 opisał pod datą 13 marca Charles Ogier, członek francuskiego poselstwa dyplomatycznego, określający go mianem człowieka zacnego, „ale bez wykształcenia”. Słaba była zwłaszcza jego zdaniem u świeżo wybranego burmistrza znajomość łaciny, którą uważano wówczas za język międzynarodowy, ważny podczas sprawowania zagranicznych poselstw.
We wrześniu-listopadzie 1637, gdy po raz pierwszy był głównym przedstawicielem władzy w mieście (pierwszym burmistrzem) doszło do zatargu między królem polskim Władysławem IV a Gdańskiem o pobór ceł w porcie gdańskim. Król domagał się dodatkowych wpływów z tego tytułu, a port gdański zablokowała flotylla wynajętych przez monarchę okrętów pod dowództwem Arenda Spiringa. Prowadził w tym czasie obfitą korespondencję, referując Radzie Miejskiej sytuację w porcie, stale odbierał też meldunki od dowódcy twierdzy w Wisłoujściu. W listopadzie 1637 port gdański został odblokowany przez flotę duńską, a król Władysław IV ostatecznie zrezygnował ze swoich planów. Za jego drugiej prezydentury, w 1642, do Gdańska zawinęła rekordowa liczba ponad 2000 statków, świadcząca o ostatnich latach zbożowej prosperity na europejskich rynkach.
Był przede wszystkim kupcem i armatorem, z handlu czerpał swoje główne dochody. W 1636 po swoim kuzynostwie, rajcy Georgu i jego młodszym bracie Eberhardzie, przejął w dzierżawę Dwór VIII w Sopocie (zwany dziś Dworem Białym lub Holwela), własność klasztoru cystersów w Oliwie (własność opacka). Wydzierżawiał od cystersów również dwór w Strzyży (Dwór IX).
W 1605 poślubił Elisabeth (zm. 1624), córkę Michaela Hildebrandta, męża jego starszej siostry, Cathariny, pochodzącej jednak z jego poprzedniego związku. 2 IX 1625 poślubił Barbarę (zm. 28 XII 1672, pochowana w kościele NMP), córkę Dawida Schumanna, młodszego brata rajcy Gabriela, która po ojcu m.in. dziedziczyła część dzierżawy sopockiego Dworu II (Hiszpańskiego) i wniosła ją do rodziny męża. Tylko z pierwszego związku doczekał się pięciorga potomstwa, troje z nich zmarło we wczesnym dzieciństwie. Młodo umarła i pozostała dwójka, nie przeżywszy swojego ojca. Johann (około 1615 – 22 VI 1637), ukończywszy Gimnazjum Akademickie zmarł w wieku 22 lat, Elisabeth (1613–1643, pochowana w kościele NMP) była pierwszą żoną burmistrza Nicolausa von Bodecka.
Pochowany 2 I 1645 w kościele NMP. Uczczono go wydaniem na przełomie 1644 i 1645 co najmniej kilkunastu panegiryków, mów pochwalnych, elegii i epitafiów, autorstwa mi.in. kantora w kościele NMP, Georga Bernharda, konrektora szkoły św. Jana Georga Culmanna, najczęściej jednak bezimiennych, wygłoszonych podczas jego pochówku. Jedną z elegii odśpiewali uczniowie szkoły mariackiej.
