SCHODY RUCHOME W TUNELU ŁĄCZĄCYM DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY Z DWORCEM PKS
| < Poprzednie | Następne > |
SCHODY RUCHOME W TUNELU ŁĄCZĄCYM DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY Z DWORCEM PKS PRZY UL. 3 MAJA. Uruchomione wraz z oddaniem do użytku drugiej (zachodniej) części tunelu przy Dworcu Głównym 18 III 1973, były pierwszymi schodami ruchomymi w Gdańsku (skorzystał z nich, wizytując tunel 2 VII 1973, Edward Gierek). Zostały zbudowane w Zakładach Urządzeń Technicznych (ZUT) Elewator w Katowicach jako jedne z pięciu prototypowych mechanizmów tego typu. Miały osiem biegów w czterech rzędach: dwa w górę, dwa w dół, w połowie trasy znajdował się podest przesiadkowy, następnie ponownie dwa biegi w górę i dwa w dół. Pokonywały dziewięciometrową różnicę poziomów, działały w godzinach 6.00–22.00. W środku i po bokach wybudowano trzy ciągi schodów stałych.
Szybko okazało się, że konstrukcja został źle zbudowana i jest nieprzystosowana do pokonywania takiej różnicy poziomów. Do 1980 na bieżąco likwidowano kolejne awarie (głównie zużywały się rolki i prowadnice). Ponieważ ZUT Elewator w Katowicach zaprzestał produkcji tego typu elementów, a na zakup nowych brakowało dewiz, upadł plan przeprowadzenia remontu generalnego schodów. W latach 1981–1983 pozostawały nieczynne, w tym czasie Stocznia Gdańska we własnym zakresie prowadziła prace remontowe na czterech biegach – po jednym w górę i w dół, z przesiadką, regenerując wiele starszych elementów, inne dorabiając.
Ponownie uruchomione w 1983 nadal odznaczały się dużą awaryjnością, nagminne były również wypadki zakleszczania butów użytkowników przez składające się stopnie. Stały się też obiektem działań wandali (najbardziej niebezpieczne było wbijanie żyletek w ruchome poręcze). Wobec dalszej degradacji, głównie zwiększających się odstępów między stopniami, w listopadzie 1985 Urząd Miasta Gdańska zadecydował o wyłączeniu schodów z eksploatacji.
Próby porozumienia się ze Stocznią Gdańską w sprawie przeprojektowania i przebudowy całego urządzenia nie przyniosły rezultatów. W latach 1988–1989 prowadzono rozmowy z radzieckim zakładem Eskalator, specjalizującym się w budowie ruchomych schodów do metra. Proponowane przez kontrahenta urządzenie miało jednak zbyt ciężką konstrukcją – by ją zamontować, należało wyburzyć betonową osłonę maszynowni, co mogło grozić zalaniem tunelu.
31 VIII 1993 władze Gdańska i województwa gdańskiego podpisały umowę w sprawie wspólnego sfinansowania budowy nowych schodów. Dokumentację opracował warszawski Metroprojekt, od amerykańskiej firmy Otis Elevator Company (schody ruchome tej firmy zainstalowano wcześniej w Wielkim Młynie) nabyto dwa nieprzerwane ciągi schodów – bez podestu i pieszej przesiadki – w układzie biegów góra–dół i dwie windy dla niepełnosprawnych (jedna w budynku dworca PKS, druga od najniższego poziomu do przystanku tramwajowego przy ul. 3 Maja). W marcu 1994 ogłoszono przetarg, który wygrało Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne i Usług Budowlanych Mostar sp. z o.o. z Sosnowca, Oddział Gdańsk.
Do prac montażowych przystąpiono 5 IV 1994, planowano zakończyć je w grudniu tego roku. Podczas prac wstępnych stwierdzono poważne uszkodzenia przy stropie odcinka tunelu biegnącego pod ul. 3 Maja, grożące jego zawaleniem. By nie zamykać na dłużej ruchu samochodowego na ul. 3 Maja, na czas dwumiesięcznego remontu stropu, od 25 VII 1994 ustawiono wzdłuż ulicy na podporach tzw. most Baylea (36 m długości, dwa podjazdy długości 19 m), wpierw na pasie ruchu w kierunku Bramy Oliwskiej, następnie przesunięto go na pas w stronę skrzyżowania z ul. Nowe Ogrody. Stare schody oddano na złom, nowe zaczęto montować we wrześniu 1994. Całość przedsięwzięcia (schody i windy) oddano do użytku 7 IV 1995, wstęgę przecinali prezydent Gdańska Tomasz Posadzki i wojewoda gdański Maciej Płażyński. Remontowane w 2013 (wymiana podzespołów sprowadzonych z Austrii), w 2019 z uwagi na zużycie jednego z głównych elementów napędu wyłączono bieg w dół.
W chwili oddania do użytku były najdłuższymi schodami ruchomymi w Polsce – 24,7 m długości (w 2018 najdłuższe w Polsce schody ruchome w warszawskim Centrum Nauki Kopernik liczą 36 m długości). Poruszając się z prędkością pół metra na sekundę, pokonywały dziewięciometrową różnicę poziomów w czasie do minuty.
